Sụt cân nhanh ở người già là dấu hiệu đáng lo ngại chủ yếu liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng và vấn đề tiêu hoá. Cơ thể người cao tuổi giảm cân đột ngột gây tác động tiêu cực đến sức khoẻ đồng thời tăng nguy cơ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra những nhân tố gây nên hiện tượng sụt cân nhanh ở người cao tuổi và đưa ra hướng khắc phục nhanh chóng.
I – Thế nào là sụt cân nhanh ở người già?
Khi bước vào độ tuổi 60 trở lên, cơ thể trải qua sự thay đổi về thành phần với khối lượng cơ giảm, mô mỡ tăng và mật độ xương giảm. Điều này dẫn đến việc giảm trọng lượng cơ thể trung bình khoảng 0,5% mỗi năm.
Để nhận biết người già sụt sinh lý hay sụt cân cân bất thường cần theo dõi biến chuyển cân nặng định kỳ. Quan sát khi cơ thể mất khoảng 5 – 10% trọng lượng trong vòng 12 tháng hoặc giảm 2,25kg trong 3 tháng mà không thực hiện chế độ ăn kiêng hay luyện tập thì là dấu hiệu sụt cân bất thường.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, ở người cao tuổi, việc giảm cân nhanh chóng có thể tiềm ẩn các nguy cơ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong. Do đó, người cao tuổi nên thận trọng sức khoẻ khi cân nặng giảm nhanh bất thường.
II – Nguyên nhân dẫn đến sụt cân đột ngột ở người già
Theo chuyên gia, sụt cân nhanh ở người cao tuổi bắt nguồn từ việc ăn uống thiếu khoa học, trầm cảm, bệnh đường tiêu hóa lành tính và ung thư (hay gặp nhất là ung thư phổi và tiêu hóa). Những yếu tố này được phân tích dưới góc độ khoa học như sau:
1. Ăn uống thiếu khoa học
Chế độ ăn thiếu khoa học là khi không đảm bảo đủ số lượng và chất lượng ăn cho cơ thể sẽ hủy hoại các chức năng của nội tạng, cơ thể mệt mỏi và gây ra nhiều bệnh. Chẳng hạn như:
- Ăn uống không đủ chất: Việc tiêu thụ thực phẩm không cân đối, chẳng hạn như ăn ít rau củ quả giàu vitamin và khoáng chất, trong khi lại tiêu thụ nhiều đường và muối dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
- Thời gian ăn uống không hợp lý: Thói quen ăn uống không điều độ, chẳng hạn như ăn quá muộn vào buổi tối hoặc bỏ bữa khiến khả năng hấp thụ chất và tiêu hoá sụt giảm. Người già ăn không nhai kỹ thức ăn dễ bị nghẹn hoặc ruột không hấp thụ được các chất cần thiết.
2. Người già bị trầm cảm
Trầm cảm là một trong các nguyên nhân chính dẫn đến sụt cân nhanh ở người già gây ảnh hưởng đến tâm lý và thể chất cùng nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Khi bị suy kiệt tinh thần người già có cảm giác chán ăn, ăn không ngon miệng và giảm lượng thức ăn đã tiêu thụ.
Chán ăn kéo dài khiến cơ thể không nhận đủ dinh dưỡng dẫn đến sụt cân nhanh và mất kiểm soát từ đó làm suy giảm hệ miễn dịch tiềm ẩn nguy cơ cao mắc các bệnh lý khác. Người già bị trầm cảm kéo dài dẫn đến sức khoẻ tổng quát suy yếu, giảm khả năng linh hoạt của khối cơ khiến chất lượng cuộc sống giảm sút.
Hiện tượng trầm cảm, rối loạn lo âu khiến cân nặng người cao tuổi đột ngột giảm
3. Mắc bệnh ung thư
Người già mắc bệnh ung thư cũng là nhân tố khiến cân nặng giảm bất thường. Cụ thể, tế bào ung thư tiêu tốn một lượng lớn năng lượng, khiến cơ thể mất đi lượng dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến giảm cân. Ngoài ra, bệnh nhân ung thư đối mặt với các triệu chứng như mất cảm giác thèm ăn, buồn nôn, chán ăn và rối loạn tiêu hóa từ đó làm trầm trọng thêm trạng thái suy kiệt cơ thể.
Các loại ung thư liên quan đến sụt cân thường gặp gồm ung thư đường tiêu hóa như ung thư dạ dày, đại tràng, và trực tràng, làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất. Ung thư phổi, với các triệu chứng như ho, khó thở góp phần vào hiện tượng sụt cân nhanh ở người cao tuổi.
Hệ quả của việc sụt cân do ung thư đó là hiện tượng suy dinh dưỡng, tăng nguy cơ nhiễm trùng từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
4. Mắc các bệnh lý khác
Bên cạnh vấn đề về dinh dưỡng, bệnh trầm cảm và ung thư thì sụt cân nhanh ở người già còn bắt nguồn từ các bệnh lý dưới đây:
- Bệnh cường giáp: Xuất hiện chủ yếu ở nữ giới với các biểu hiện như ăn nhiều nhưng vẫn gầy, người nóng bừng, ra mồ hôi nhiều, tim đập nhanh, nói nhiều hơn và dễ cáu gắt. Đặc biệt, ở người cao tuổi, các triệu chứng có thể không rõ ràng, chỉ thể hiện qua trạng thái giảm cân nhanh chóng.
- Bệnh u tủy thượng thận: Bệnh lý làm tăng chuyển hóa cơ bản làm cho cân nặng sụt giảm nhanh chóng.
- Bệnh tiểu đường: Người cao tuổi có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn do nhiều nhân tố khác nhau. Bệnh tiểu đường đi kèm với triệu chứng sụt cân, khát nước, đi tiểu thường xuyên và ăn nhiều hơn bình thường. Ở một số người cao tuổi khác biểu hiện bệnh không rõ rệt mà chỉ có hiện tượng giảm cân nhanh. Ngoài ra các biểu hiện rối loạn chức năng thần kinh thực vật gây đầy bụng, chậm tiêu, dễ bị nhầm lẫn với các triệu chứng khác của dạ dày.
- Bệnh lý tim mạch, huyết áp và hệ hô hấp: Người cao tuổi dễ mắc các bệnh về hệ tuần hoàn như tăng huyết áp, suy tim, bệnh mạch vành, v.v. Sự suy yếu chức năng tim có thể gây ứ máu ở gan và đường tiêu hóa, làm giảm khả năng giải phóng và hấp thụ dinh dưỡng gây sụt cân. Các bệnh như suy tim ứ huyết và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính làm giảm cảm giác thèm ăn và tăng tiêu hao năng lượng khiến cơ thể gầy đi nhanh chóng.
- Ngoài ra, các bệnh lý khác rối loạn tiêu hóa, bệnh Parkinson, vấn đề về răng miệng ảnh hưởng đến khả năng nhai, các bệnh nhiễm khuẩn khiến cân nặng giảm nhanh.
III – Người già sụt cân nhanh nên làm gì?
Khi phát hiện tình trạng sụt cân nhanh ở người cao tuổi cần can thiệp kịp thời các giải pháp để ổn định sức khoẻ và nâng cao chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số gợi ý mà người cao tuổi có thể thực hiện:
1. Thăm khám và điều trị các bệnh lý
Nếu xuất hiện trạng thái sụt cân đột ngột ở người già thì việc thăm khám và điều trị các bệnh lý là cần thiết. Cần đưa người cao tuổi đến thăm khám với bác sĩ để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây sụt cân ở người già. Dựa trên kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị phù hợp có thể bao gồm điều chỉnh chế độ ăn uống, sử dụng thuốc hoặc các biện pháp y tế khác.
Người già cần thăm khám bác sĩ để kịp thời phát hiện bệnh
2. Cải thiện đời sống tinh thần
Bên cạnh những liệu pháp chữa trị, gia đình cũng nên dành thời gian trò chuyện, lắng nghe và chia sẻ với người cao tuổi để giảm cảm giác cô đơn và lo âu. Tổ chức các buổi tụ họp gia đình hoặc tham gia các hoạt động cộng đồng giúp người cao tuổi cảm thấy vui vẻ và được quan tâm.
Đồng thời, người thân nên khuyến khích người cao tuổi tham gia các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ, làm vườn hoặc bơi lội ít nhất 30 phút mỗi ngày, Hoạt động đó giúp duy trì sức khỏe và tăng cường cảm giác hạnh phúc nhằm cải thiện tinh thần, hạn chế hiện tượng trầm cảm.
3. Chú trọng đến chế độ dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc người cao tuổi bị sụt cân nhanh. Do đó khi xây dựng chế độ dinh dưỡng nên tuân thủ theo nguyên tắc dưới đây:
- Cung cấp đủ năng lượng để duy trì sức khỏe: Nếu việc ăn uống thông thường không đủ, có thể bổ sung sữa hoặc thực phẩm dinh dưỡng y học cao năng lượng chẳng hạn như Nutridream Drink (có thành phần năng lượng gấp 2 lần loại thực phẩm thông thường) để cung cấp thêm calo và dưỡng chất. Đối với người già khó khăn trong việc ăn uống đặc biệt là nhai thức ăn thì NutriDream Drink là lựa chọn hiệu quả, chất lượng vượt trội.
- Chất đạm (Protein): Người cao tuổi trung bình cần bổ sung lượng protein từ 60 – 70g/ngày trong đó đạm động vật chiếm 30% lượng protein nạp vào cơ thể. Vì vậy nên ưu tiên nhóm thức phẩm như cá, sữa chua và hạn chế trứng (không quá 3 quả/tuần). Đồng thời, bổ sung nguồn protein thực vật từ các nguyên liệu như đậu, vừng, lạc, đậu phụ.
- Chất béo lành mạnh: Lựa chọn chất béo từ dầu thực vật, hạt, quả bơ và cá béo để cung cấp axit béo omega – 3 và omega – 6, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và não bộ.
- Chất xơ: Bổ sung chất xơ từ rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt để hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón.
Ngoài ra, hãy khuyến khích người cao tuổi ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn trong ngày để dễ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Tránh bỏ bữa hoặc ăn quá no cùng một lúc khiến cơ quan tiêu hoá hoạt động quá tải. Đồng thời, duy trì đủ nước bằng cách uống tù 1.5 – 2l/ngày bao gồm cả nước và thực phẩm giàu nước như dưa chuột và cà chua.
Nutridream Drink là sản phẩm ưu việt để bổ sung dinh dưỡng cho người già
Việc giảm cân đột ngột không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong. Do đó, khi nhận thấy dấu hiệu sụt cân nhanh ở người già không rõ nguyên nhân, người thân cần đưa họ thăm khám y tế kịp thời và bổ sung dinh dưỡng y học cân bằng ngay khi cần thiết.